pengintip

Teknologi satelit kritikal untuk Malaysia

PENULIS ialah GeoStrategis Institut GeoSpatial UTM dan ahli bersekutu Majlis Profesor Negara

PADA satu ketika Pakistan dianggap sebagai sekutu Amerika Syarikat (AS) yang boleh diharapkan walaupun tidak memulangkan bangkai helikopter Blackhawk yang terhempas di Abbottabad ketika operasi membunuh Osama Bin Laden pada Mei lepas. Sungguhpun telah diminta oleh pihak Pentagon AS, Islamabad tidak mengendahkan permintaan tersebut kerana helikopter canggih tersebut mampu menyalurkan maklumat teknikal dan perisikan yang tidak ternilai kepentingannya.

Hari ini AS sekali lagi menghadapi masalah yang serupa apabila kapal terbang pengintip tanpa juruterbang (drone) RQ-170 Sentinel telah ditembak jatuh berhampiran bandar Kashmar, Iran. Walaupun telah diminta oleh Presiden Barack Obama supaya drone tersebut dikembalikan, tiada sebab mengapa Teheran perlu menuruti kehendak tersebut.

Peristiwa ini jelas mempamerkan bagaimana AS menggunakan Afghanistan sebagai pangkalan untuk melaksanakan kerja intipan terhadap Iran dengan drone sebagai alat utama kutipan data. Selama ini apa yang nyata ialah AS menggunakan drone untuk memburu dan membunuh pejuang Taliban terutama sekali di sempadan Afghanistan-Pakistan. Telah terbukti bahawa Iran juga dan mungkin banyak lagi negara lain yang menjadi mangsa intipan AS.

Jika AS mampu melakukan operasi intipan menggunakan teknologi canggih, begitu juga dengan pihak yang tidak berkemampuan juga boleh melakukan intipan menggunakan teknologi sedia ada dan mudah dicapai.

Google yang sinonim dengan enjin pencarian maklumat internet telah dituduh menjejaskan keselamatan AS kerana menyiarkan imej satelit berkualiti tinggi yang memberi gambaran jelas keadaan fizikal lokasi sensitif seperti pangkalan tentera.

Google telah dikecam oleh Pentagon selepas pengguna awam dengan mudah dapat mencapai dan memproses imej satelit yang mempamerkan gambar lapangan terbang sulit di Tasik Yucca, Nevada, yang banyak digunakan untuk menguji drone RQ-170 seperti yang terhempas di Iran.

Memang tidak boleh dinafikan imej satelit yang disediakan oleh Google boleh dicapai dengan mudah oleh semua pengguna internet. Walaupun kualiti imej tidak sehebat seperti mana yang dibekalkan oleh drone, tetapi sudah cukup untuk digunakan bagi tujuan intipan. Umpamanya telah terbukti militan di Afghanistan dan Iraq telah mengguna imej satelit Google untuk menentukan sasaran mudah diserang yang lazimnya dimiliki oleh tentera AS.

India, Korea Selatan, Thailand dan Australia adalah antara negara yang begitu lantang membantah kemudahan paparan imej satelit yang disediakan oleh Google. Peristiwa serangan Mumbai pada November 2008 yang mengorbankan lebih 188 orang dipercayai dilakukan oleh militan dari luar India yang telah menggunakan kemudahan imej satelit Google untuk mengkaji sasaran mereka.

Thailand juga memberi alasan bahawa miltan terutama sekali dari selatan Thai dengan mudah dapat menyasarkan penempatan sensitif tentera dengan menggunakan kemudahan yang disediakan Google.

Malaysia juga terdedah kepada ancaman seperti mana yang dihadapi oleh negara lain akibat kemudahan yang disediakan oleh Google. Paparan imej satelit pangkalan Tentera Udara Diraja Malaysia (TUDM) Kuantan umpamanya dengan jelas mempamerkan kedudukan jet pejuang di landasan.

Malah dengan resolusi imej sebaik 15 meter mampu membezakan antara jet pejuang MiG atau Hawk. Kawasan sensitif seperti Kementerian Pertahanan di Jalan Semarak, Kuala Lumpur juga terdedah kepada ancaman kerana mereka yang mempunyai niat tidak baik dengan mudah dapat menentukan kedudukan bangunan dalam kawasan tersebut.

Keluh-kesah ancaman yang dibawa oleh Google pernah dibincangkan dalam sidang Parlimen pada tahun 2007. Ahli Parlimen dari Mambong Sarawak Datuk Dr. James Dawos Mamit telah mengemukakan soalan kepada Menteri Pertahanan mengenai langkah pencegahan terhadap ancaman pengganas menggunakan imej satelit Google yang boleh memudaratkan keselamatan negara.

Datuk Seri Najib Tun Razak sebagai Menteri Pertahanan ketika itu menjawab bahawa Malaysia tidak akan menghadkan kemudahan yang disediakan oleh Google kerana manfaat melampaui keburukan. Sama juga dengan kemudahan internet, walaupun mendedahkan pengguna kepada perkara yang tidak baik, tetapi kebaikan yang diterima jauh lebih banyak.

Kemelut yang timbul akibat imej satelit Google dan juga drone RQ-170 mendedahkan bagaimana pentingnya teknologi terutama sekali yang berkaitan dengan satelit.

Walaupun kemudahan Google boleh dicapai oleh semua peringkat pengguna tetapi langkah pencegahan mudah dilaksanakan oleh kerajaan kerana kualiti imej yang disediakan oleh Google adalah tidak begitu baik terutama sekali dari segi resolusi yang melebihi 20 meter dan tarikh imej yang kadang kala menjangkau sehingga 12 bulan lamanya.

Dalam hal ini perlu dihebahkan kepada rakyat bahawa Malaysia mempunyai satelit yang dinamakan RazakSat yang sedang mengelilingi dunia mengikut orbit Khatulistiwa. Satelit milik Malaysia ini telah dilancarkan pada 14 Julai 2009.

Satu perkara yang paling menarik mengenai RazakSat yang tidak boleh diambil mudah ialah satelit ini merupakan satelit pertama di dunia yang berada pada orbit hampir Khatulistiwa. Keistimewaan orbit Khatulistiwa adalah RazakSat mampu membuat imbasan pada kawasan tertentu di Malaysia sebanyak 11 hingga 14 kali dalam masa satu hari dengan kemampuan resolusi sehingga 2.5 meter.

Berbanding dengan Google yang hanya mampu menyediakan imej yang mungkin telah diambil berbulan-bulan lamanya sebelum ini, imej satelit RazakSat boleh dikemas kini setiap hari. Jika penggunaan imej Google sebanyak 20 meter adalah begitu terhad, maka RazakSat dengan resolusi 2.5 meter telah membuka pelbagai peluang penggunaan.

Malaysia bakal melancarkan satelit yang mempunyai kemampuan lebih tinggi yang dinamakan RazakSat2. Rakyat Malaysia perlu mengambil peluang sebaik-baiknya kerana jika imej satelit Google boleh memberi manfaat maka sudah pasti kedua-dua satelit RazakSat mampu memberi limpahan manfaat yang berkali ganda lebih baik terutama sekali dalam hal strategik.